بارگاه همسران رسول خدا(ص)

حرم همسران رسول خدا(ص)

اطلاعات اوليه
تأسیس	853 ه.
کاربری	مقبره
مکان	قبرستان بقیع
نام‌های دیگر	قبة الزوجات
مشخصات
وضعیت	تخریب به دست وهابیت

بارگاه همسران پیامبر(ص) یا قبة الزوجات، محل دفن تعدادی از همسران رسول خدا(ص) در قبرستان بقیع است. این حرم از سال 853 ه. ق دارای ساختمان، گنبد و بارگاه بوده است و بنابر نقل بعضی از نویسندگان، علاوه بر ساختمان و گنبد و بارگاه در قرن‌های اخیر، دارای ضریح هم بوده است که به‌دست وهابیان تخریب شده‌اند. تعداد مدفونان در این حرم مورد اختلاف تاریخ‌نگاران است. عده‌ای مدفونین در این حرم را چهار تن و عده‌ای دیگر هشت تن می‌دانند.

مکان

از بقاع مهم قبرستان بقیع، بقعه‌ای بود که بر مزار برخی همسران پیامبر بنا نهاده شده بود و در فاصله پنج متری جنوب قبر عقیل و شمال قبور امامان شیعه قرار داشت.

تاریخچه بنا

گنبد همسران رسول‌الله(ص) به سال 852ق. و در دوران حکومت امیر جقمق مملوکی (حک: 842-857ق.) به دست امیر بردبک معمار ساخته شده بود. این قبور پیش از آن با دیوار سنگی کوتاه از دیگر قبرها متمایز شده بودند.

از آن پس نیز این مقبره چند بار بازسازی شد از جمله یکی از پادشاهان عثمانی به نام سلطان سلیمان خان بن سلیم شاه در سال ۹۵۰ق بقعه و مرقد عایشه را مرمت کرد و توسعه داد. یکی از سیاحان ترک در دوره عثمانی که به بقیع سفر کرده به نام اولیا چلپی در سفرنامه خود گزارشی از بقعه عایشه آورده است.

بنابر گزارش‌هایی قبر همسران پیامبر ضریح داشته است چنان که فرهاد میرزا (م. 1305ق.) در سفر خود به سال 1292ق. به وجود ضریح بر این قبور اشاره دارد.

مدفونان در مقبره

به رغم تصریح بسیاری از منابع به دفن همه همسران پیامبر جز خدیجه و میمونه در بقیع، در تعیین شمار همسران وی که در این بخش از بقیع و در این بارگاه مدفون شده‌اند، اختلاف نظر دارند. ابن‌شبه از وجود قبر ام‌حبیبه، دختر ابوسفیان، در خانه عقیل و قبر ام‌سلمه در بیت الاحزان یاد می‌کند. ابن‌نجار به وجود چهار قبر برجسته در این بارگاه بدون اشاره به همسران پیامبر اشاره کرده؛ اما سمهودی آگاهی از وجود این تعداد قبر را درون بقعه به سبب مسطح بودن کف آن‌ها ناممکن دانسته است. از این رو، تصریح برخی منابع و سفرنامه‌های پسین به نام هشت تن از همسران مدفون در این بارگاه را باید فاقد اعتبار دانست.

جستارهای وابسته

• همسران رسول الله